CIZIRTILI 45′LİKLER: NOSTALJİK BİR DÖNÜŞÜM [İdil Tulun-Günay Tulun]


Nostalji denince de hepimizin aklına ilk gelen, müziktir nedense...
Elvis Presley'le Tom Jones sohbet anında
Yaşadığımız geçmişin; dilden, gönülden düşmeyen şarkılarıdır nostalji...

Bazı şarkılar, zamanının popüler kültürü içinde dinlenir, sonra yok olup gider. Bazıları ise ilk günkü popülerliğini asla kaybetmez. Onlar gönüller tarihinin altın sayfalarında yaşar hep...

O günlerin gençleri, eski plakları şimdilerde dinlerken, hangi anıları canlanır acaba?
Hangi anılarını silmek hangisini yeniden yaşamak isterler?
Günün gençleri o şarkılar karşısında neler hisseder?
Bunları öğrenmek ne ilginçtir kim bilir?

İnsanı, yaşadığı günden çekip kopararak geçmişe götüren NOSTALJİ!
Nelere kadirsin sen!
Hiçbir zaman makinesi boy ölçüşemez seninle...

Şunları bile yazarken, geçmişin küçük bir bölümünden; 60'ların sonuyla 70'lerden anlatılanlar geçiyor gözlerimizin önünden. İşte, dünyada ve Türkiye’de 68 kuşağı yılları, Ernesto Che Guevara’nın ölümü, Sorbonne Üniversitesi öğrenci isyanları, Deniz Gezmiş, Hippiler, Woodstock...
33 1/3 Devirli Plak

Bu olayların etkisiyle 60’ların sonları, 70’lerin başlarında doğan tüm akımların; modayı kökten değiştirmesi de ilginç. Mini eteklerden maksilere geçiş, yeniden canlanan İspanyol paçalar, maksi modasını takip eden bayanların başlarına taktıkları mavi berelerle ünlü haydut çift Bonnie ve Clyde’a özenerek onların kıyafetlerini taklit etmeleri, derken midinin vizyona girişi..
Hani bugünlerin tuhaf söyleyişiyle "ilginç ötesi"ymiş çok şey...

Peki dünyadaki gelişmeler müziği nasıl değiştiriyor, o günlerin gençleri neler dinliyordu diye merak ettiniz mi hiç? Biz ettik, araştırdık ve sizlerle paylaşmak istedik.

Bir kısmınızın "Aman!" deyip geçeceğini bir kısmınızın ise "aşağıdaki satırlara takılıp kalacağını" görmek mümkün buradan.
Hadi birlikte bakalım.
Neler dinlenirmiş o günlerde?

İşte, meraklısına; 18 Kasım 1970 tarihli, bulunması zor bir doruktakiler listesi...
Tam arşivlik.

UZUN ÇALARLAR: DORUKTAKİ 10
1. Tom - Tom Jones
2. Woodstock - Orijinal Film Müziği
3. Credence Clearwater Revival - C.C. Revival
4. Moog Espana - Moog Sid Bass
5. Alive Alive O - Jose Feliciano
6. We Made it Happen - Engelbert Humperdinck
7. Led Zeppelin II - Led Zeppelin
8. Golden Greats - The Ventures
9. Let It Be - Beatles
10.Iron Butterfly Live - Iron Butterfly

45 Devirli Plak
45'LİK PLAKLAR: DORUKTAKİ 30
1. Dağlar Dağlar - Barış Manço
2. Söyle Sazım - Fikret Kızılok
3. In The Summertime - Mungo Jerry
4. Sympathy - Family Dog
5. Damarımda Kanımsın - Neşe Karaböcek
6. War - Edwin Starr
7. Let Me - Jimmy
8. I Who Have Nothing - Tom Jones
9. Hasret - Tanju Okan
10. Get Out Of The Kitchen - Peter Gordeno
11. Meçhul - Erkin Koray
12. A Song of Joy - Miguel Rios
13. Tello - Modern Folk Üçlüsü
14. Ma Fille On Va e Marier - Diane et David
15. Mama Told Me - Three Dog Night
16. Get Ready - Rare Earth
17. Seyid Osman - Dönüşüm
18. Let Me Bring You Up - Ron Dante
19. Kendim Ettim Kendim Buldum - Cem Karaca
20. Sevemedim Karagözlüm - Handan Kara
21. Who’ll Stop The Rain - Credence Clearwater Revival
22. I Want to Take Your Higher - Ike and Tina Turner
23. Avare Âşık - Erol Büyükburç
24. Vakit Yok Gemi Kalkıyor Artık - Metin Ersoy
25. Vehicle - Ides Of March
26. El Condor Pasa (If I Could) - Julie Felix
27. I.O.I.O - Bee Gees
28. Old Italian Serenade - Tony Christiani
29. Gözüm Sende - Handan Kara
30. Never Marry a Railroad Man - Shocking Blue

Listelerdeki Kaynaklar:
Disko Papağan (Eskişehir), Galeri Böcek (Laleli-İstanbul), Hey Dergisi
(Türkiye), İstanbul Plak (Kadıköy-İstanbul), Karakedi Plakevi (Beyoğlu-
İstanbul), Lale Plak (Tünel-İstanbul), Sahibinin Sesi Plakları (Sirkeci-
İstanbul), Zuhâl Plakevi (Çemberlitaş-İstanbul)...

 İdil Tulun    Günay Tulun

O ZAMANLAR [İdil Tulun-Günay Tulun]


Woodstock 1969
 Cızırtılı 45'liklerle ilgili yazımızı okuduktan sonra, bazı dostların  aklına;
 "
O günlerde ülkemizde neler oluyor, bu arada insanlar hangi tür müzikle haşır  neşir oluyordu?" sorusu takılmış.
 Tıpkı bizim gibi... 

 Biz de ABD-Việt Nam Savaşı'nın, Kıbrıs'ı kendi toprakları  arasına katmak  amacıyla darbe yapan Yunanistan'ın bu  darbesini etkisiz  kılmak ve zulüm  gören soydaşlarını  kurtarmak için uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde  Türkiye'nin Kıbrıs'a çıkışının, ABD'nin ülkemize ambargo  uygulamasının,  dünyanın en güçlü monarşilerinden biri olan İran'ın başındaki Şah Rıza  Pehlevi'nin  bir çırpıda  devrilmesinin, bundan kısa bir süre sonra çıkacak olan  İran- Irak Savaşı'nın fazlaca duyulan ayak seslerinin, bitmek tükenmek  bilmeyen öğrenci olaylarının, her gün birkaç gencin sağ-sol kavgasında  birbirine kıymasının, çeşitli anarşik olayların, askerî yönetimlerin ve  devalüasyonlarla dolu bir ortamda yaşamanın sıkıntıları arasında "İnsanımız 
 o günlerde neler dinlermiş?" diye düşünüp dururuz bazen. 

Bugüne kadar da "ilk fırsatta bir araştıralım" der, sonra; günlük işlerin yoğunluğu içinde, bu konuya ayıracak zaman bulamazdık. 
Bu kez bulduk o fırsatı ve başladık araştırmaya...
Sonuç gerçekten de ilginç.
Vardığımız sonuç desek daha doğru olur.

Bugün ilk duyduğumuz anda hemen dikkatimizi çeken, hepsi birbirinden güzel eserler o günlerin ürünleriymiş meğer. O günlerin Türkiye'sinde yaşanan müzik zevk ve bilinci, bugünkü düzeyin çok çok üstündeymiş.

Hadi gelin, hep birlikte dönelim o günlere... 
Hem de bu yazı için, en zayıf listelerden birinin yayınlandığı 2 Aralık 1970 gününü ele alarak... 
Bundan 40 küsur yıl önce o kargaşa günlerinde insanlar neler dinler, listeler bize neler anlatır diyerek giriyorum konuya... 
Doruktakiler:Karaca-Manço

Klasik müzik plakları listelerin ilk sıralarında yer alamasa da bayağı bir satış rakamına ulaşmaktaymış. 

Klasik müzik tarzında yapılmış eserleri "Batı Müziği"ne adapte eden Arjantinli ünlü kompozitör Waldo de Los Rios'un kamçıladığı plak piyasası; Paul Mauriat, James Last, Raymond Lefevre gibi büyük orkestraların aranje ettiği bu tür parçalarla şaha kalkmış. Bu arada Waldo de Los Rios Orkestrası'yla Beethoven'un 9. senfonisi Ode To Joy'u "A Song of Joy" adıyla plağa okuyan Miguel Rios ve ardından İnci Avcıları'ndan bir aryayla Marcus, bu tür müziği iyiden iyiye sevdirmiş bizlere... Geçmişte de Alexander Borodin'in "Prens İgor Operası'ndan Poloveç Dansları"nı Vic Damone, Perry Como, Dario Moreno gibi sanatçılar "Stranger In Paradise" ismiyle dünyaya sunmuş; Joaquín Rodrigo'nun ünlü gitar konçertosunu Richard Anthony "Aranjuez Mon Amour", Alpay'sa "Esterella del Mar" adıyla plak yapmışlardı. Bu ve buna benzer çok sayıda eser, bu tür müziğe iyiden iyiye aşina olmamızı sağlamıştı.

Türkiye radyolarının çok eski yıllardan beri sürdürdüğü her türlü müziğe yer veren anlayışını da yabana atmamak, hatta kutlamak gerek.

1970 yılının Aralık ayı başında, müzik çevrelerinde, en fazla şunlar konuşulmuş:
"Anadolu Pop"un yükselişini gümbür gümbür sürdürmesi... Cliff Richard’ın sanat hayatında 13. yılını dolduruşu... Cat Stevens’ın unutulmaz eseri "Lady D’arbanville"in çıkışı... İngiltere’nin dört büyük müzik festivali "Bath, Plumpton, Yorkshire ve Isle of Wight"ın yükselen ünü... "Woodstock"ın; özlenen, sabırsızlıkla beklenen bir festival kimliğine bürünmesi... Festivallerde Deep Purple’ın binlerce kişiyi çılgına döndürüşü... Cem Karaca’nın "İlk Öğrendiğim Şarkı Johnny Guitar, ilk sevdiğim kız Suadiyeli Nesrin” sözleri...

2 Aralık 1970 günü listelerde gezinenlerse şunlar: 

YABANCI UZUN ÇALARLAR: DORUKTAKİ 10
1.Tom - Tom Jones
2.Moog Espana - Moog Sid Bass
3.Woodstock - Orijinal Woodstock Müziği
4.Credence Clearwater Revival - C.C.Revival
5.Alive Alive O - Jose Feliciano
6.We Made It Happen - Engelbert Humperdinck
7.Let It Be - Beatles
8.Golden Greats - The Ventures
9.Led Zeppelin II - Led Zeppelin
10.Ajda Pekkan - Ajda Pekkan


TÜRK MÜZİĞİ UZUN ÇALARLARI: DORUKTAKİ 5
1.Emel Sayın
2.Zeki Müren
3.Müzeyyen Senar
4.Behiye Aksoy
5.Yaşar Özel


TÜRK MÜZİĞİ 45'LİKLERİ: DORUKTAKİ 20
1.Yarım Kalan Aşk - Behiye Aksoy

2.Ben Seni Unutmak İçin Sevmedim - Güzide Kasacı
3.Unuttun Beni Zalim - Zeki Müren
4.Arım, Balım, Peteğim - İsmet Nedim
5.Sevemedim Kara Gözlüm - Şükran Ay
6.Aşkın Kanunu - Emel Sayın
7.Ömrümce Adım Adım - Mustafa Sağyaşar
8.Vicdan Azabı - Orhan Gencebay
9.Sevenler Mesut Olmaz - Orhan Gencebay
10.Bir Fincan Kahve - Şükran Ay
11.Kıskanırım - Gönül Akkor
12.Uykuda mısın Sevgili Yârim? - Nebahat Yıldız
13.Ömrümce Adım Adım - Ziya Taşkent
14.Bir Fincan Kahve - Nuri Sesigüzel
15.Ne Senin Aşkına Muhtaç - Gönül Yazar
16.Açık Bırak Pencereni - Yaşar Özel
17.Aşkımı Süpürmüşler - Sokak Çocuğu Ali

18.Asmam Çardaktan - Özay Gönlüm
19.Emmioğlu - Nuri Sesigüzel
20.Son Ümidim de Bitti - Mustafa Sağyaşar


Listelerdeki Kaynaklar:
Disko Papağan (Eskişehir), Galeri Böcek (Laleli-İstanbul), Hey Dergisi
(Türkiye), İstanbul Plak (Kadıköy-İstanbul), Karakedi Plakevi (Beyoğlu-
İstanbul), Lale Plak (Tünel-İstanbul), Sahibinin Sesi Plakları (Sirkeci-
İstanbul), Zuhâl Plakevi (Çemberlitaş-İstanbul)...

 İdil Tulun  Günay Tulun